mooie plaatjes
Hallo allemaal,
Zowaar nog een post vandaag. Ik heb net een poosje achter de fluorescentiemicroscoop doorgebracht en zag daar wat mooie dingen. Een poosje terug heb ik al een plaatje op deze site gezet, toen van normale cellen. Het zag er toen zo uit:
Dit zijn chromosomen (met onderin nog een hele cel). Als je goed kijkt, dan kun je bovenin twee grote chromosomen zien met op het uiteinde twee rode puntjes. Dit is het kankergen dat ik heb aangekleurd.
Hetzelfde trucje kun je ook uithalen met de kankercellen die we kweken hier in het lab. Ik heb zelf dertien verschillende celsoorten (cellijnen), maar geen enkele heeft meer dan twee kopieen (normaal) van dit gen, wat zover we weten ook klopt, dit gen wordt weinig gevonden in de soort hersentumor waar ik aan werk. Daarom heb ik bij mijn collega Jane, die aan neuroblastomen werkt, om een aantal van haar cellijnen gevraagd. Toen ik die kleurde zag ik dit:
In plaats van twee puntjes, zie je nu dat twee chromosomen voor de helft helemaal gekleurd zijn. Dit betekent dat er hier een hele rij kopieen van dit kankergen achter elkaar zitten. Dit gen is een transcriptiefactor, dat betekent dat het andere genen aanzet. We hebben twee kopieen van het gen nodig, want tijdens de ontwikkeling van een embryo moet dit gen andere genen aanzetten, die zorgen dat het hersen- en zenuwweefsel groeit. Heel veel kopieen van dit gen zorgen ervoor dat de genen die voor deze groei zorgen, veel harder aangaan, waardoor er snelgroeiende cellen ontstaan die de gewone cellen wegdrukken: kanker. Mijn collega Jane van wie ik de cellen mocht gebruiken (ze heeft FISH, deze techniek, volgens mij nog nooit zelf heeft gedaan) is overigens ontzettend blij met dit plaatje, ze laat het in het kantoor hiernaast aan iedereen zien, zodat ik continu mensen langskrijg die opmerken: ik zag dat je leuke resultaten had!
Dit is een prachtig voorbeeld, we vonden het hier gewoon jammer dat het niet een van onze eigen cellijnen was. Ook die hebben veel kopieen van kankergenen, maar niet dit gen. Op een van mijn eigen cellijnen heb ik een ander kankergen gekleurd en dat zag er zo uit:
Heel veel stipjes, die niet op de chromosomen liggen. Toen ik dit drie weken terug voor het eerst zag, dacht ik dat het experiment mislukt was, dat het stukje DNA met fluorescent kleurtje dat ik gebruik om dit gen aan te kleuren, ook op andere plekken waar het niet hoorde, plakte. Omdat ik het niet beter kreeg, heb ik de genetici die hier ook op het kantoor zitten, en die heel veel van chromosomen en kanker afweten, eens gevraagd wat zij hiervan vonden. Volgens hen klopte het wel degelijk wat ik zag. Wat je hier kan zien, zijn allemaal mini-chromosoompjes waarin 1 kopie van het gen zit. Bij elkaar zijn het ook heel veel kopieen, die er voor zorgen dat de cel harder gaat groeien. Ik had nog nooit van die mini-chromosoompjes gehoord, maar het blijkt vaker voor te komen voor de hersentumor waar ik aan werk. Goed nieuws dus!
Dit is overigens allemaal helemaal niet nieuw: we wisten allang dat er veel kopieen van deze genen in de cellen waren, we hadden dat met een andere techniek al gezien, maar om het ook daadwerkelijk zo in de cel, op de chromosomen te zien is wel heel leuk. De fluorescentiemicroscoop is inmiddels niet meer mijn grootste vijand! Overigens gaan we hiermee wel nieuwe dingen doen, ik heb een hele set met stukjes weefsel van onze hersentumor, die geconserveerd zijn in paraffine, een soort kaarsvet. Van deze stukjes weefsel weten we niet of er een normaal aantal, of abnormaal aantal kopieen van deze genen is, en niemand heeft er ooit nog naar gekeken. Chromosomen aankleuren op paraffine-weefsel is echter veel moeilijker dan op gewone cellen die direkt op het microscoopglas gedruppeld zijn, dus dat wordt de volgende uitdaging voor mij.
Ik ga nu mijn resultaten maar eens bijwerken in mijn labboek…
groeten
Dorine
Indrukwekkend hoor die plaatjes! Fijn dat FISH-en nu een beetje beter wil lukken.